Προλακτίνη και υπερπρολακτιναιμία
Η υπερπρολακτιναιμία είναι η κατάσταση κατά την οποία ένα άτομο έχει υψηλότερα από τα φυσιολογικά επίπεδα της ορμόνης προλακτίνης στο αίμα. Η προλακτίνη είναι ορμόνη που παράγεται από την υπόφυση, έναν αδένα μεγέθους μπιζελιού που βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου.
Η κύρια λειτουργία της προλακτίνης είναι η τόνωση της παραγωγής μητρικού γάλακτος μετά τον τοκετό, για το λόγο αυτό τα υψηλά επίπεδα προλακτίνης είναι αναμενόνενα στην περίοδο της εγκυμοσύνης. Η προλακτίνη επηρεάζει επίσης τα επίπεδα των ορμονών του φύλου (οιστρογόνα και τεστοστερόνη) και στις γυναίκες και στους άνδρες.
Τι προκαλεί την αυξημένη προλακτίνη;
Μια κοινή αιτία της υπερπρολακτιναιμίας είναι η ανάπτυξη ενός οζιδίου, αδενώματος στην υπόφυση που παράγει προλακτίνη και στην περίπτωση αυτή ονομάζεται προλακτίνωμα. Το αδένωμα παράγει υψηλά επίπεδα προλακτίνης.
Τα αδενώματα μπορεί να είναι μεγάλα ή μικρά και είναι συνήθως καλοήθη, δηλαδή στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν πρόκεται για καρκινώματα.
Τα μακροαδενώματα, δηλαδή τα προλακτινώματα που έχουν μέγεθος πάνω από ένα εκατοστό, μπορεί να προκαλέσουν πονοκεφάλους, προβλήματα όρασης όπως διπλωπία, ιδιαίτερα όταν πιέζουν το οπτικό νεύρο ή και τα δύο. Αθεράπευτα προλακτινώματα μπορεί να προκαλέσουν βλάβες στους γλυρω ιστούς.
Η ανεύρεση των αδενωμάτων που παράγουν προλακτίνη είναι πιο συνηθισμένη στις γυναίκες και σπάνια συμβαίνει σε παιδιά.
Φυσιολογικά η προλακτίνη αυξάνεται, όπως είπαμε, στην εγκυμοσύνη, την άσκηση, τη γαλουχία, το σεξ, τον ύπνο και το στρες!
Ορισμένα φάρμακα με συνταγή μπορούν επίσης να αυξήσουν τα επίπεδα της προλακτίνης.
Αυτά περιλαμβάνουν φάρμακα για:
την υψηλή αρτηριακή πίεση (όπως οι αναστολείς των διαύλων ασβεστίου και η methyldopa)
την κατάθλιψη (τρικυκλικά και SSRI αντικαταθλιπτικά) και την επιληψία
την καρδιά
την αλλεργία (αντιισταμινικά)
τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
τη ναυτία και τον έμετο
αναλγητικά (οπιούχα)
αντισύλληψη
σοβαρές διαταραχές της ψυχικής υγείας (αντιψυχωσικά όπως η αλοπεριδόλη και η ρισπεριδόνη)
τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης (οιστρογόνα)Άλλα αίτια της υψηλής προλακτίνης μπορεί να είναι:
Ο υποθυρεοειδισμός, δηλαδή η υπολειτουργία του θυρεοειδούς
Οι τραυματισμοί στο τοίχωμα του θώρακα ή άλλες καταστάσεις που επηρεάζουν το θωρακικό τοίχωμα, όπως ο έρπητας ζωστήρας
Άλλοι όγκοι και ασθένειες που επηρεάζουν την υπόφυση ή ακτινοθεραπεία για όγκους πάνω ή κοντά στην υπόφυση
Χρόνιες παθήσεις του ήπατος και των νεφρών
το σύνδρομο των πολυκυστικών οωθηκών
Μερικές φορές, δεν υπάρχει σαφής αιτία για την υπερπρολακτιναιμία και τότε χαρακτηρίζεται ιδιοπαθής.
Ποια είναι τα σημάδια και τα συμπτώματα της υπερπρολακτιναιμίας;
Τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες η αυξημένη προλακτίνη μπορεί να εμφανιστεί με υπογονιμότητα,
μειωμένη σεξουαλική επιθυμία, λίμπιντο και απώλεια οστού δηλ. οστεοπενία.
Επιπλέον, οι γυναίκες μπορεί να παρουσιάσουν:
Κολπική ξηρότητα, που οδηγεί σε πόνο κατά τη συνουσία
Προβλήματα με την περίοδο (ολιγομηνόρροια ή αμηνόρροια, ανωορρηξία)
Γαλακτόρροια, έκκριση γάλακτος από το μαστό σε γυναίκες που δε βρίσκονται στην περίοδο της κύησης ή της γαλουχίας
Aκμή, τριχόπτωση, τριχοφυία
Οι άνδρες μπορεί επίσης να έχουν:
Στυτική δυσλειτουργία – δυσκολία στην έλευση ή στη διατήρηση της στύσης
Αύξηση του μεγέθους του στήθους, μια πάθηση που ονομάζεται γυναικομαστία
Μειωμένη μυϊκή μάζα και τριχοφυία στο σώμα, τριχόπτωση, ακμή
Η προλακτίνη επηρεάζει, επίσης, το μεταβολισμό των υδατανθράκων και των λιπών: διεγείρει την πρόσληψη τροφής (αυξάνει την όρεξη) και προάγει την αποθήκευση λίπους (κυρίως σπλαχνικού), όπως δείχνουν έρευνες. Με λίγα λόγια: η προλακτίνη δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο το αδυνάτισμα.
Πώς γίνεται η διάγνωση της υψηλής προλακτίνης;
Η αμοληψία για την προλακτίνη ιδανικό είναι να γίνει περίπου 2 ώρες μετά την αφύπνιση και μετά από 5 λεπτά σε καθιστική στάση ηρεμίας. Μια πρώτη υψηλή τιμή προλακτίνης καλό είναι να επαληθεύεται και να αποκλείονται τυχόν εργαστηριακά λάθη και ο προσδιορισμός της προλακτίνης να γίνεται στις αρχές του έμμηνου κύκλου – πριν από την ωορρηξία. Αυτό συμβαίνει επειδή τα επίπεδα της προλακτίνης είναι φυσιολογικά υψηλότερα μετά την ωορρηξία.
Επίπεδα προλακτίνης μεταξύ 5-20 ng / mL θεωρούνται φυσιολογικά και στα δύο φύλα, ενώ επίπεδα πάνω από 20 ng / mL σε δύο διαδοχικές μετρήσεις ορίζονται ως υπερπρολακτιναιμία. Ήπια αυξημένα επίπεδα προλακτίνης δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση ένδειξη ύπαρξης αδενώματος στην υπόφυση.
Αν τα επίπεδα της προλακτίνης είναι υψηλά, συνήθως πραγματοποιείται εξέταση για να ελεγχθούν τα επίπεδα της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης TSH στο αίμα. Φυσιολογικά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών αποκλείουν τον υποθυρεοειδισμό ως αιτία της υπερπρολακτιναιμίας. Η ενδοκρινολόγος σας θα ρωτήσει κατά τη λήψη ιστορικού για άλλες συνθήκες που ευνοούν την άνοδο της προλακτίνης στο αίμα και πιθανή χρήση φαρμάκων και θα αποκλείσει πιθανή κύηση.
Εάν υπάρχει υποψία για προλακτίνωμα, μία μαγνητική τομογραφία MRI (απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού) του εγκεφάλου και της υπόφυσης είναι συχνά το επόμενο βήμα.
Ποια είναι η θεραπεία για την υπερπρολακτιναιμία (υψηλή προλακτίνη);
Η απόφαση για τη θεραπεία και την αντιμετώπιση της αυξημένης προλακτίνης βασίζεται στην αιτία της. Μερικοί άνθρωποι με υψηλά επίπεδα προλακτίνης, αλλά λίγα ή καθόλου σημεία και συμπτώματα, δε χρειάζονται καμία θεραπεία.
Οι επιλογές για τη θεραπεία των αδενωμάτων περιλαμβάνουν:
Συνταγογραφούμενα φάρμακα
Η βρωμοκρυπτίνη (Parlodel), η κιναγολίδη (Νorprolac) και η καμπεργολίνη (Dostinex) μειώνουν την παραγωγή προλακτίνης.
Η φαρμακευτική αγωγή αποδίδει καλά στους περισσότερους ασθενείς με προλακτινώματα, με συνέπεια να υποχωρούν τα επίπεδα της προλακτίνης και να συρρικνώνονται τα αδενώματα. Σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχει πλήρης ύφεση.
Χειρουργική επέμβαση για την απομάκρυνση ενός όγκου
Μπορεί να αποφασιστεί χειρουργική επέμβαση εάν τα φάρμακα δεν είναι αποτελεσματικά αλλά επίσης χρειάζεται μερικές φορές εάν ο όγκος επηρεάζει την όραση. Στις μέρες μας επιλέγεται από τους νευροχειρουργούς η διασφηνοειδική εκτομή του αδενώματος με πολύ καλά αποτελέσματα.
Με αυξημένη προλακτίνη μπορώ να μείνω έγκυος;
Τα υψηλά επίπεδα προλακτίνης μπορεί να προκαλέσουν, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, υπογονιμότητα ή ακόμη και στειρότητα. Η προλακτίνη επηρεάζει και μπορεί να αποτρέψει την ωορρηξία τη γυναίκας στο μέσο του κύκλου, με αποτέλεσμα την εμφάνιση διαταραχών της περιόδου.
Οι γυναίκες με ήπια αυξημένη προλακτίνη μπορεί να έχουν ωορρηξία τακτικά, αλλά με το ωχρό σωμάτιο να μην μπορεί να παράγει αρκετή προγεστερόνη μετά την ωορρηξία, στην ωχρινική φάση.
Η ανεπαρκής παραγωγή προγεστερόνης μετά την ωορρηξία μπορεί με τη σειρά της να οδηγήσει σε ελλιπή ανάπτυξη του ενδομητρίου, γεγονός που μπορεί να εμποδίσει την εμφύτευση ενός γονιμοποιημένου ωαρίου.
Οι γυναίκες με το πρόβλημα αυτό μπορεί να δουν την περίοδο τους να έρχεται σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά την ωορρηξία, μιας και η ωχρινική φάση του κύκλου διαρκεί λιγότερο.
Έτσι, σε περίπτωση υπογονιμότητας καλό είναι να προσδιορίζονται τα επίπεδα της προλακτίνης και να διορθώνεται η υπερπρολακτιναιμία.
Ερωτήσεις για να ρωτήσετε την ενδοκρινολόγο σας:
-Τι προκάλεσε την αυξημένη προλακτίνη;
-Τι εξετάσεις πρέπει να κάνω αν έχω υψηλή προλακτίνη;
-Ποιες είναι οι επιλογές μου για θεραπεία;
-Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα κάθε θεραπευτικής επιλογής;
-Θα έχω μακροχρόνιες παρενέργειες από την αυξημένη προλακτίνη;
Πηγή: endoderma.gr
Comments